Στη διαμόρφωση νέων πολιτικών για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με συγκεκριμένα μέτρα προσαρμογής προχωρεί η κυβέρνηση στη βάση της εθνικής στρατηγικής, λαμβάνοντας υπόψη και τα νέα δεδομένα που πλήττουν ήδη την Ευρώπη.
Στο πλαίσιο αυτό υποβλήθηκε η 4η Έκθεση προς το προηγούμενο Υπουργικό Συμβούλιο σχετικά με την υλοποίηση των Μέτρων Προσαρμογής της Στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης Προσαρμογής για την Κλιματική Αλλαγή στην Κύπρο. Μια στρατηγική που στοχεύει στην ενίσχυση της ικανότητας προσαρμογής της Κύπρου στις παρατηρημένες και προβλεπόμενες μεταβολές του κλίματος. Μέσα από την ολοκληρωμένη προσέγγιση, αποσκοπείται η αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής με τον πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο και με την καλύτερη αξιοποίηση προκλήσεων και ευκαιριών, που μπορεί να προκύψει.
Στην Ειδική Έκθεση της IPCC (Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή), σημειώνεται πως οι ανθρώπινες δραστηριότητες προκάλεσαν αύξηση στη μέση θερμοκρασία του πλανήτη κατά περίπου 1,5 βαθμών Κελσίου. Περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα θα αυξήσει τη συχνότητα και την ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως ακραίες θερμοκρασίες, έντονες βροχοπτώσεις και έντονες ξηρασίες.
Σύμφωνα με όλα τα σενάρια κλιματικής αλλαγής, η θερμοκρασία του πλανήτη αναμένεται να αυξηθεί κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, ενώ τα κύματα καύσωνα θα διαρκούν περισσότερο και θα εμφανίζονται πιο συχνά. Επίσης, σε αρκετές περιοχές οι ακραίες βροχοπτώσεις θα γίνουν εντονότερες και συχνότερες.
Για την υλοποίηση των διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της Κύπρου, το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (Τμήμα Περιβάλλοντος), ανέλαβε τον συντονισμό των προσπαθειών, για την ανάπτυξη και εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.
Στην Κύπρο, οι μελέτες αυτές δείχνουν αύξηση της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας του αέρα της ατμόσφαιρας της τάξης των 1,4 °C στη Λευκωσία και 2,3 °C στη Λεμεσό. Η μέση θερμοκρασία για το 2020 είναι 21,4 °C.
Τα δεδομένα από το Τμήμα Μετεωρολογίας δείχνουν ότι η ποσότητα βροχής που πέφτει στην περιοχή μειώνεται κάθε χρόνο. Ο ετήσιος μέσος όρος της ετήσιας βροχόπτωσης μειώθηκε από 559 χιλιοστά (κλιματική περίοδος 1901-1930) σε 463 χιλιοστά (κλιματική περίοδος 1971-2000) που ανάγεται σε μείωση 18%. Η διαφορά της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης της κλιματικής περιόδου 1941-1970 με τη μέση ετήσια βροχόπτωση της κλιματικής περιόδου 1951-1980 όπως και με τις μέσες τιμές των ετήσιων βροχοπτώσεων των επόμενων κλιματικών περιόδων (1961-1990 και 1971-2000) απεικονίζει την πτωτική τάση των βροχοπτώσεων. Η μέση ετήσια βροχόπτωση της κλιματικής περιόδου 1981-2010 είναι 463 χιλιοστά, άρα παραμένει στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη κλιματική περίοδο 1971-2000, ενώ η μέση ετήσια βροχόπτωση της κλιματικής περιόδου 1991-2020 είναι 475 χιλιοστά που σημαίνει ότι υπάρχει και μικρή άνοδος σε σχέση με τις 2 προηγούμενες κλιματικές περιόδους. Η μείωση της βροχόπτωσης για την περίοδο 1905 έως 2005 ήταν περίπου 170 χιλιοστά, ενώ το 2008 η μείωση της βροχόπτωσης, η οποία ήταν κατά 45% χαμηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 2000-2007, οδηγώντας σε σοβαρή ξηρασία.
Όσον αφορά τις προβλέψεις της κλιματικής αλλαγής, έχουν προκύψει νεότερα αποτελέσματα μέσα από την έρευνα που διεξάγεται στο Ινστιτούτο Κύπρου. Το ερευνητικό έργο Celsius «Κλιματικές προβολές ακραίων θερμοκρασίας σε περιφερειακή και αστική κλίμακα» στο Κέντρο Αριστείας για το Κλίμα και την Ατμόσφαιρα του Ινστιτούτου Κύπρου υλοποιήθηκε σε τρισήμισι χρόνια (Ιανουάριος 2019 – Ιούνιος 2022) στo πλαίσιo του Προγράμματος Restart 2016-2020 του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας που συγχρηματοδοτείται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους. Το Celsius δημιούργησε νέες προβλέψεις της κλιματικής αλλαγής για τη Μέση Ανατολή/ Βόρεια Αφρική (Middle East/North Africa – MENA), συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Μεσογείου και της Κύπρου, με βελτιωμένη χωρική ακρίβεια και με έμφαση στα ακραία της θερμοκρασίας και την υπερθέρμανση στις αστικές περιοχές.
Με βάση την προβλεπόμενη αλλαγή για το καλοκαίρι στα νότια και στα ανατολικά του νησιού προβλέπεται αύξηση στις θερμοκρασίες 3-4 βαθμούς Κελσίου, ενώ αύξηση περίπου 2 βαθμούς Κελσίου υπολογίζεται για τα ορεινά. Η μέγιστη θερμοκρασία προβλέπεται ότι, το καλοκαίρι, στο τέλος της δεκαετίας του 2050, θα αυξηθεί κατά 2,9-3,1 °C στη Λευκωσία και κατά 3,3-3,5 °C στη Λεμεσό.
Τεχνο-οικονομικές μελέτες για τα μέτρα
Μέτρα και δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή τα οποία περιλαμβάνονται στη Εθνική Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης της Κύπρου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή βρίσκονται σε εξέλιξη ενώ στο τελευταίο Σχέδιο έγιναν κάποιες αλλαγές που προτάθηκαν από τους εμπλεκόμενους φορείς. Τα μέτρα αφορούν: Υδάτινοι πόροι, Εδάφη, Παράκτιες ζώνες, Βιοποικιλότητα, Γεωργία, Δάση, Αλιεία και υδατοκαλλιέργειες Δημόσια υγεία, Ενέργεια, Τουρισμός, Υποδομές.
Για υλοποίηση των μέτρων που αναμένεται να έχουν σημαντικό κόστος, θα προηγηθεί τεχνο-οικονομική μελέτη που να περιλαμβάνει και μελέτη αντίκτυπου. Μελέτες θα γίνουν για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων αστικής προέλευσης μετά από αυστηρό έλεγχο της καταλληλότητας τους. Περαιτέρω, μελέτη θα γίνει για την ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίου μέτρων για την καταπολέμηση/ ανάσχεση της απερήμωσης στην Κύπρο με κόστος €1.000.000. Μελέτη θα γίνει και για τον έλεγχο της παράνομης και ελεύθερης βόσκησης με την επαναφορά της αγροφυλακής, εκσυγχρονισμό του νόμου περί αιγών και επέκτασή του σε όλες τις περιοχές της Κύπρου. Μελέτη θα γίνει και για την ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίου για την αειφόρο χρήση της γης, όπως και για την εκπόνηση μελέτης για τον προσδιορισμό των ευπαθών στην κλιματική αλλαγή παράκτιων περιοχών.
Περαιτέρω, έρευνα θα διεξαχθεί για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και συνυπολογισμός των αποτελεσμάτων σε υφιστάμενες και νέες παράκτιες υποδομές, καθώς και για την προώθηση της έρευνας σε θέματα που αφορούν τη βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή. Μελέτη με κόστος €350.000 θα γίνει για προσδιορισμό και προώθηση της χρήσης γηγενούς και άλλου γενετικού υλικού (φυτικού και ζωικού) προσαρμοσμένο στις εδαφο – κλιματολογικές συνθήκες που θα επιφέρει η κλιματική αλλαγή, ενώ άλλα €100.000 θα δαπανηθούν για την προώθηση της έρευνας για τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Επιπλέον, προτείνονται μελέτες για βελτίωση του σχεδιασμού και των υλικών κατασκευής των κτιρίων και των υποδομών μεταφοράς και διεξαγωγή κατάλληλης μελέτης η οποία θα καταδεικνύει τις βέλτιστες πρακτικές για τον περιορισμό του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας.
Επιπρόσθετα, θα γίνει ετοιμασία Σχεδίου Δράσης για τον καθορισμό ρόλων των διαφόρων Υπηρεσιών Υγείας και υπηρεσιών κοινωνικής μέριμνας, ενδυνάμωση και προετοιμασία του ιατρικού/νοσηλευτικού προσωπικού και των λειτουργών σε υπηρεσίες κοινής ωφελείας για την αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, ανάπτυξη σχεδίου παρέμβασης στα συστήματα υγείας και κοινωνικής μέριμνας καθώς και στους δήμους για την εξυπηρέτηση αυξημένου αριθμού ασθενών/ περιστατικών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και ανάπτυξη και εφαρμογή ενός συστήματος πληροφόρησης για τις ασθένειες που συνδέονται με τις κλιματικές αλλαγές.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Αναθεώρηση στρατηγικής και νέα διακυβέρνηση
Η αναγκαιότητα προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μεταξύ άλλων θα πρέπει να απασχολήσει και τη νέα διακυβέρνηση του τόπου αφού επηρεάζονται όλοι οι τομείς. Διαφαίνεται πλέον ότι οι επιπτώσεις επηρέασαν αρνητικά πολλούς τομείς με προεκτάσεις, όχι μόνο περιβαλλοντικές, αλλά οικονομικές και κοινωνικές. Η αναγκαιότητα στοχευμένων δράσεων αντιμετώπισης των κλιματικών επιπτώσεων είναι πρώτιστης σημασίας. Σημειώνεται ότι η υλοποίηση των στοχευμένων δράσεων θα έχει πολλαπλάσιο όφελος σε σχέση με το κόστος της μη δράσης. Η ένταξη νέων πολιτικών και μέτρων είναι αναγκαία και η νέα κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε αναθεώρηση της στρατηγικής για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, για τη μεγάλη μάχη που έπεται για μετριασμό των επιπτώσεων.
Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα facebook, twitter, instagram, youtube, και στο Google news. Διαβάστε την e-enimerosi.com για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, κάνετε εγγραφή στην σελίδα και πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.