Mια φορά και ποτέ ξανά: Έτσι περιγράφει την εμπειρία του με τη στρατολόγηση ειδικών στο εξωτερικό ο Ιωάννης Τσαντούλης, ιδιοκτήτης οδοντιατρικού εργαστηρίου στα δυτικά της Νυρεμβέργης. Σχεδόν ένα χρόνο έψαχνε για οδοντοτεχνίτη, πρώτα στη Γερμανία, μετά εκτός: στην Ελλάδα, από όπου ήρθε ο ίδιος στη Γερμανία το 1988, στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Τελικά πήρε μια αίτηση από τη Σερβία που τον έπεισε. Μέχρι σήμερα, όμως, δεν μπορεί παρά να κουνήσει το κεφάλι του για τη διαδικασία που ακολούθησε: «Τόσο χαρτί, τόση γραφειοκρατία. Συχνά ήμουν κοντά στο να τα παρατήσω».
Ο Τσαντούλης ήθελε αρχικά να φέρει τον άνδρα στη χώρα μέσω του «Κανονισμού για τα Δυτικά Βαλκάνια», ο οποίος επιτρέπει σε άτομα από ορισμένες χώρες να εισέρχονται στη χώρα χωρίς επίσημα προσόντα, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν δουλειά. Αλλά για πολλούς μήνες στο γερμανικό προξενείο στο Βελιγράδι: τίποτα δεν έγινε. Στη συνέχεια ο Τσαντούλης άκουσε για την «ταχεία διαδικασία» στον νόμο Skilled Workers Immigration Act, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του περασμένου έτους.
Άτομα από τρίτες χώρες μπορούν έτσι να αποκτήσουν βίζα και αναγνώριση του τίτλου σπουδών του εξωτερικού πιο γρήγορα. Ο Τσαντούλης πλήρωσε περίπου 500 ευρώ – «Νόμιζα ότι ήταν διαθέσιμο μόνο στην Ελλάδα» – και στην πραγματικότητα χρειάστηκαν μόνο λίγες εβδομάδες μετά από αυτό μέχρι να διευθετηθούν όλα. Μέχρι σήμερα όμως δεν ξέρει ακόμα αν άξιζε τον κόπο η προσπάθεια. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί ακόμη να αναπτύξει πλήρως τον νέο του υπάλληλο στην κατασκευή γεφυρών, στεφάνων και οδοντοστοιχιών, καθώς εξακολουθούν να τους λείπουν κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις. Και τι γίνεται αν φύγει κάποια στιγμή;
Αναπτύξτε τη Μπλε Κάρτα
Το παράδειγμα από τη Νυρεμβέργη είναι μόνο ένα από τα πολλά που δείχνουν ότι εάν η Γερμανία θέλει να προσελκύσει περισσότερους ειδικευμένους εργαζομένους από το εξωτερικό, υπάρχουν ακόμη πολλά να κάνει. Από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος περί μετανάστευσης ειδικευμένων εργαζομένων, οι εταιρείες μπορούν τελικά όχι μόνο να προσλάβουν ακαδημαϊκούς, αλλά και επαγγελματικά καταρτισμένα άτομα από χώρες εκτός ΕΕ: μάγειρες, συγκολλητές, ηλεκτρολόγους, τεχνικούς μηχανοτρονικής. Αν έχεις σύμβαση εργασίας και κατάλληλο προσόν, μπορείς να έρθεις, αυτή είναι η υπόσχεση. Αυτό που ακούγεται απλό, ωστόσο, συχνά αποδεικνύεται σημαντικό εμπόδιο στην πράξη. Γιατί η διπλή επαγγελματική κατάρτιση είναι σχεδόν μοναδική στον κόσμο. Αυτό καθιστά δύσκολο για τους αλλοδαπούς να αποδείξουν ένα «ισότιμο» προσόν, όπως απαιτείται από τη νομοθεσία.
Η Franziska Röder, η οποία συμβουλεύει εταιρείες για το θέμα εδώ και αρκετά χρόνια στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Νυρεμβέργης, είχε επίσης αυτή την εμπειρία. Το να έρθεις στη Γερμανία ως ακαδημαϊκός είναι «αρκετά εύκολο», λέει. Όλα τα πανεπιστήμια και τα πτυχία που θεωρούνται ισότιμα καταγράφονται σε κεντρική βάση δεδομένων. Οι επαγγελματικά καταρτισμένοι ειδικοί, από την άλλη πλευρά, περνούν πάντα από μια ατομική διαδικασία. «Συχνά παρουσιάζονται πιστοποιητικά που είναι ανεπαρκή», λέει η Röder. Αλλά χωρίς αναγνωρισμένο επίσημο προσόν, υπάρχουν λίγες πιθανότητες για βίζα εργασίας.
Η νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποφάσισε να το προσεγγίσει ξανά. Πρέπει να μειωθούν τα εμπόδια στην αναγνώριση των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προσόντων και να μειωθεί η γραφειοκρατία, λέει στη συμφωνία συνεργασίας – πώς ακριβώς δεν εξηγείται. Το SPD, οι Πράσινοι και το FDP θέλουν να «επιταχύνουν και να ψηφιοποιήσουν» τις βίζες. Επιπλέον, τα κόμματα του φαναριού έχουν συμφωνήσει σε δύο έργα. Η μπλε κάρτα για τους ακαδημαϊκούς θα πρέπει να επεκταθεί και στα μη ακαδημαϊκά επαγγέλματα. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να μπορούν να έρχονται στη Γερμανία πιο εύκολα για να αναζητήσουν εργασία: με μια «κάρτα ευκαιρίας» βασισμένη σε σύστημα πόντων.
Ανταγωνισμός με την Κίνα, την Ιαπωνία ή τον Καναδά
Το πώς θα φαίνεται αυτό στην πράξη και πώς οι διάφορες προσεγγίσεις θα μετατραπούν σε μια συνεκτική συνολική ιδέα μένει να φανεί. Ο Daniel Terzenbach, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη μετανάστευση ειδικευμένων εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απασχόλησης (BA) και έχει συμφωνήσει αρκετές συμφωνίες με την Ινδονησία ή την ινδική πολιτεία της Κεράλα, ειδικά στον τομέα της περίθαλψης, έχει ήδη εντυπωσιαστεί από την σχέδια. Ο Terzenbach έχει δει συχνά πόσο ανταγωνίζεται η Γερμανία για ειδικευμένους εργάτες με άλλες χώρες. «Πάρτε την Ινδονησία: Όχι μόνο είμαστε στην πόρτα, αλλά και η Κίνα, η Ιαπωνία ή ο Καναδάς», λέει. Η κατάσταση είναι παρόμοια στις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ και το Μεξικό: «Έτσι πρέπει να προωθήσουμε τον εαυτό μας πολύ έντονα, δεν υπάρχει περίπτωση να το παρακάμψουμε».
Το μεγάλο ερώτημα για τους ειδικευμένους εργάτες
Αυτό φαίνεται και από τους αριθμούς. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ερευνών Αγοράς Εργασίας και Επαγγελματικής Έρευνας, λόγω της δημογραφικής αλλαγής, η ετήσια καθαρή μετανάστευση περίπου 400.000 ατόμων είναι απαραίτητη μακροπρόθεσμα προκειμένου να διατηρηθεί σταθερή η προσφορά εργασίας – και συνεπώς να διασφαλιστεί η ευημερία και να σταθεροποιηθούν τα κοινωνικά συστήματα. Ωστόσο, επειδή η μετανάστευση από τις χώρες της ΕΕ μειώνεται, οι ερευνητές θεωρούν ρεαλιστική μια καθαρή μετανάστευση μόνο περίπου 100.000 ατόμων. Πιο πρόσφατα, παρά την κρίση του κορωνοϊού, ήρθαν 220.000 περισσότεροι άνθρωποι παρά έφυγαν.
Τι μπορούν λοιπόν να φέρουν τα σχέδια της κυβέρνησης;
Παράδειγμα μοντέλου: Ένα τέτοιο σύστημα, στο οποίο υπάρχει ένας ορισμένος αριθμός βαθμών για τις γλωσσικές δεξιότητες, τα προσόντα και την επαγγελματική εμπειρία, θεωρείται διαφανές και πολιτικά εύκολα ελεγχόμενο. Ο Καναδάς αναφέρεται συχνά ως πρότυπο, αλλά αναμόρφωσε τους κανόνες μετανάστευσης πριν από μερικά χρόνια – ως αποτέλεσμα έχουν γίνει πολύ πιο περίπλοκοι. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της BA Terzenbach πιστεύει ότι θα υπάρξουν σκληροί αγώνες για το σχέδιο και σε αυτή τη χώρα. «Τα μοντέλα σημείων υπόσχονται μια υποτιθέμενη ελαφρότητα, αλλά υπάρχουν πολλά ερωτήματα, πάνω από όλα: Για ποιους πόντους παίρνω πολλούς πόντους, για ποιους λίγους, για ποιους κανέναν;» Από την άποψή του, η προσπάθεια θα μπορούσε να αξίζει τον κόπο.
Παρόμοια με το σύστημα βαθμών, προκύπτουν ερωτήματα και για τη Μπλε Κάρτα. Μέχρι στιγμής, έχει καταστήσει δυνατή μόνο τη μόνιμη μετανάστευση για πτυχιούχους πανεπιστημίου από χώρες εκτός ΕΕ. Εκτός από μια σύμβαση εργασίας και έναν ετήσιο κατώτατο μισθό, απαιτείται πτυχίο πανεπιστημίου – και αυτό θα μπορούσε να είναι η ουσία του ζητήματος. Γιατί αν επεκταθεί η Μπλε Κάρτα και στους μη ακαδημαϊκούς θα πρέπει και αυτοί να αποδείξουν τα προσόντα τους. Αλλά πως? Συνεχίζεις να επιστρέφεις σε αυτή την ερώτηση.
Οι απαντήσεις ποικίλλουν. Ο Thomas Liebig, ο οποίος ερευνά τα συστήματα μετανάστευσης για τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης εδώ και χρόνια, πιστεύει ότι η Γερμανία θα πρέπει να απαλλάξει πλήρως τις διαδικασίες για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Οι απαιτήσεις ακόμη και για μη κατοχυρωμένα επαγγέλματα είναι ένα «διεθνώς μοναδικό εμπόδιο». Από την άποψή του, μόνο ένα πράγμα βοηθάει: «Πρέπει να απομακρυνθούμε από τα τυπικά προσόντα και προς τις αρμοδιότητες».
Πολλές προτεινόμενες λύσεις
Αλλά οι ασκούμενοι έχουν αμφιβολίες. Η διπλή εκπαίδευση και το υψηλό επίπεδο τυπικών γνώσεων είναι ένα από τα θεμέλια της γερμανικής οικονομίας, λέει ο Terzenbach. Πιστεύει ότι οι διαδικασίες πρέπει πάνω από όλα να εξορθολογιστούν και να συστηματοποιηθούν. Το Γερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (DIHK) υποστηρίζει την επέκταση μιας ήδη υπάρχουσας επιλογής: υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι ειδικευμένοι εργαζόμενοι μπορούν να εισέλθουν στη χώρα με μερική αναγνώριση των προσόντων τους – όπως ο νέος υπάλληλος του οδοντοτεχνίτη Τσαντούλη. Αυτό που τους λείπει το αναπληρώνουν ενώ ήδη εργάζονται ταυτόχρονα. Είναι σημαντικό για τις εταιρείες να κάνουν αυτό το μέσο ευκολότερο, λέει ο Achim Dercks, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του DIHK. Ένα ευρύ φάσμα προτεινόμενων λύσεων, που υπόσχεται μια ενδιαφέρουσα συζήτηση σχετικά με τον καλύτερο τρόπο.
Εκτός από τους κανόνες αναγνώρισης, υπάρχει ένα άλλο κεντρικό εμπόδιο: η γνώση γερμανικών. Για πολλές εταιρείες αποτελούν σημαντικό κριτήριο πρόσληψης. Ως εκ τούτου, το DIHK ζητά να προωθηθεί η απόκτηση γλωσσών στο εξωτερικό. Υπέρ είναι και το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της BA Terzenbach. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, η γλώσσα είναι σημαντική για την κοινωνική ένταξη, λέει. Στη συνέχεια, υπάρχει επίσης μια πιθανότητα να μείνουν περισσότεροι μετανάστες στη Γερμανία. Μέσα σε δέκα χρόνια, κατά μέσο όρο το 5,5 τοις εκατό των ανθρώπων που ζουν στη Γερμανία από χώρες εκτός ΕΕ έχουν φύγει ξανά, χωρίς να γνωρίζουν πραγματικά γιατί. Αν ήταν δυνατόν να κρατηθεί μέρος του, θα κέρδιζαν πολλά.
Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα facebook, twitter, instagram, youtube, και στο Google news. Διαβάστε την e-enimerosi.com για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, κάνετε εγγραφή στην σελίδα και πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.